Đối mặt với một dân số đang suy giảm và tình trạng thiếu lao động trầm trọng, Nhật Bản đang có nhiều động thái nhằm thu hút lao động nước ngoài, nhưng với việc đồng Yên mất giá nhanh chóng và người lao động nước ngoài vẫn gặp nhiều trở ngại tại Nhật đang ảnh hưởng tới nỗ lực này.
“Nhật Bản cần làm nhiều để cạnh tranh nguồn lao động nước ngoài so với các nước phát triển khác ở châu Á – đồng yên suy yếu sẽ không làm cho đất nước này hấp dẫn hơn”, trích lời ông Cesar V. Santoyo, một cựu linh mục đã làm việc với người di cư ở Hồng Kông trước khi sáng lập SOLS, một tổ chức phi lợi nhuận nhằm bảo vệ phụ nữ người Philippines sống ở Nhật Bản.
Đồng yên đã rơi vào một vòng xoáy đi xuống kể từ khi Thủ tướng Shinzo Abe giới thiệu một loạt các biện pháp kích thích tài chính và tiền tệ để thúc đẩy nền kinh tế trong năm 2013. Đồng đô la Mỹ liên tục gần bảy năm tăng giá so với đồng yên, tăng khoảng 40 phần trăm kể từ khi TT Abe nhậm chức trong tháng 12 năm 2012.
Một đồng yên yếu làm lương đối với người lao động hưởng lương tại Nhật ( theo đồng yên ) giảm thu nhập tiền gửi về cho gia đình ở quê nhà.
Workers put together a car in a workshop inside the PSA Peugeot Citroen’s fourth Chinese factory in Shenzhen, south China’s Guangdong province on September 28, 2013. The company and its Chinese partner Changan kicked off local production of its biggest model to date, the DS5, at their Shenzhen plant. CHINA OUT AFP PHOTOSTR/AFP/Getty Images
Ảnh : Lao động kỹ thuật cao là đối tượng Nhật bản đang cần thù hút để bù đắp cho sự suy giảm dân số
Hai dự án xây dựng đang được chính phủ tài trợ lớn bao gồm xây dựng lại khu vực Đông Bắc ảnh hưởng bởi trận động đất năm 2011 và xây dựng các địa điểm cho Thế vận hội 2020 Tokyo – đã đặt vấn đề về lao động vào mối quan ngại với việc ngành công nghiệp xây dựng của Nhật Bản đang đối mặt với sự thiếu hụt tới 230.000 người lao động trong năm 2015 theo số liệu thống kê của chính phủ.
Lão hóa dân số và tỷ lệ sinh thấp của Nhật Bản tiếp tục cho thấy sự cần thiết phải thu hút thêm người lao động đến từ nước ngoài. Dân số sụt giảm trong năm thứ ba liên tiếp trong năm 2013 và được dự báo sẽ giảm còn khoảng một phần ba vào năm 2060, tăng nhu cầu nhập khẩu người chăm sóc cho trẻ em và người già, đặc biệt là khi các bà nội trợ – theo truyền thống người chăm sóc tại Nhật Bản – sẽ tham gia lực lượng lao động.
Nhưng cử tri Nhật bản thì lại không ủng hộ vấn đề lao động nhập cư. Chỉ có 12 phần trăm số người được hỏi trong cuộc điều tra của chính phủ gần đây nhất cảm thấy cần có lao động nước ngoài.
Kết quả là, đảng cầm quyền của ông Abe khẳng định là “không có chính sách nhập cư,” mà coi đó chỉ là một kế hoạch để “mở rộng việc sử dụng lao động đến nước ngoài,”
“Chính phủ và các cử tri cần có một thời gian khó khăn đối mặt với việc chấp nhận lao động nước ngoài tạm thời, và để treo vấn đề người nhập cư vĩnh viễn,” Eriko Suzuki, phó giáo sư tại Đại học Kokushikan nói.
“Nhưng sự suy giảm dân số không thể không thể đảo ngược mà không xét tới yếu tố di dân,” ông nói.
Để thu hút thêm lao động, chính phủ tìm cách để cải cách và mở rộng chính sách trung tâm của chương trình lao động nước ngoài: Chương trình Đào tạo Kỹ thuật – Thực tập sinh kỹ năng – một “sáng kiến” cung cấp đào tạo các kỹ năng kỹ thuật cho thanh thiếu niên và người lớn lao động từ các nước đang phát triển trong một thời gian cụ thể.
Nhưng hệ thống như vậy đang bị tố cáo lạm dụng rộng rãi bởi các nhà tuyển dụng Nhật Bản với cáo buộc của Bộ Ngoại giao Mỹ lên án nó như là “lao động cưỡng bức” hằng năm trong báo cáo tình trạng “Buôn người” trên thế giới.
“Đó là một trò chơi chữ – sử dụng lao động Nhật Bản dưới tên của Chương trình Thực tập sinh kỹ năng chỉ là khai thác lao động giá rẻ,” theo ông Shoichi Ibusuki, một luật sư về quyền lao động đã kiến nghị lên tòa án vấn đề này cho biết.
Tuy nhiên, chính phủ đang thắt chặt việc giám sát các hệ thống liên quan tới lao động nước ngoài và đang có những bước thăm dò để mở rộng giấy phép ho người lao động nhập cư.
Thực tập sinh kỹ năng chỉ được trả khoảng 100.000 yên hàng tháng, tương đương khoảng 838 đo la mỹ, hơn một nửa trong số tiền đó đó được khấu trừ cho chi phí sinh hoạt, theo Ibusuki. Họ thường bị buộc phải làm việc nhiều giờ, đôi khi hơn 100 giờ làm thêm giờ, không thể thay đổi công việc và phải rời khỏi Nhật Bản nếu kết thúc hợp đồng.
Nhiều lao động nước ngoài khi biết mình đang được thanh toán một nửa những gì thực tập sinh tại Nhật sẽ kiếm được, đã chủ động chấm dứt hoặc đơn phương bỏ hợp đồng.
Trong năm 2013, chỉ có hơn 50.000 “học viên kỹ thuật – thực tập sinh kỹ năng”, chủ yếu là từ Trung Quốc và Việt Nam, đã đến làm việc tại Nhật Bản, 2822 trong số đó đã được báo cáo “mất tích” đến các cơ quan chính phủ giám sát chương trình.
Trong khi các chuyên gia nói rằng có một nguồn lao động di cư trên khắp châu Á khá dồi dào, câu hỏi là liệu các loại công nhân lành nghề mà Nhật Bản muốn tiếp nhận sẽ chọn đất nước này hay chọn một trong những quốc gia phát triển khác, chẳng hạn như thị trường xuất khẩu lao động đi Singapore, Hồng Kông và Đài Loan…để làm việc hay không.
Kiyoto Tanno, giáo sư tại Đại học Tokyo Metropolitan, không nghĩ như vậy: “tiền công của Nhật Bản không còn hấp dẫn đối với những người lao động có trình độ văn hóa tương đương trung học phổ thông trở lên.”
Tuy nhiên, Nhật Bản vẫn hấp dẫn hơn so với một số nơi, ví dụ như là Trung Đông, trong con mặt của lao động nước ngoài.
( Theo cnbc )
Tham khảo :
– Các đơn hàng tuyển dụng lao động – Thực tập sinh kỹ năng đi làm việc tại Nhật bản
