Tình trạng này đã xảy ra nhiều năm nay và vẫn tiếp diễn. Nguyên nhân có thể đến từ chính sách quản lý chưa chặt chẽ, các rủi ro trong việc đưa người đi làm việc ở nước ngoài, ảnh hưởng các yếu tố khách quan cũng như chủ quan của chính người lao động.
Thời gian qua vẫn xảy ra nhiều vụ lừa đảo đưa người Việt Nam đi lao động ở nước ngoài và đưa người đi lao động ở nước ngoài trái phép. Để chấm dứt tình trạng trên, đòi hỏi cần có sự vào cuộc quyết liệt hơn từ phía các cơ quan chức năng.
Mới đây, cơ quan CSĐT CA tỉnh Hà Tĩnh đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt tạm giam đối với Cao Thị Ngọc Ánh (trú phường Gia Cẩm, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ) về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Theo tài liệu của CQĐT, đầu năm 2018, Cao Thị Ngọc Ánh thành lập Cty CP Thương mại và dịch vụ quốc tế Quý Ðức (có trụ sở tại số 18 đường Phạm Hùng, Hà Nội) hoạt động trong lĩnh vực tư vấn du học và xuất khẩu lao động.
Cao Thị Ngọc Ánh liên lạc và gặp Nguyễn Thị Ngọc Lam (trú xã Thuận Lộc, thị xã Hồng Lĩnh, tỉnh Hà Tĩnh) đưa ra thông tin Hàn Quốc đang có chương trình du học, lương khoảng 36 triệu đồng/tháng, chi phí để đi xuất khẩu lao động là 150 triệu đồng/người. Sau đó, Cao Thị Ngọc Ánh đã thông qua Nguyễn Thị Ngọc Lam và Vũ Thị Hồng (trú phường Ðức Thuận, thị xã Hồng Lĩnh) nhận hồ sơ của những người có nhu cầu. Sau đó, những đối tượng này thu hồ sơ và tiền đặt cọc đi xuất khẩu lao động của một số người.
Ðến hẹn, nhiều người ra Hà Nội nhận thị thực nhập cảnh (visa) thì Cao Thị Ngọc Ánh thông báo “do dịch bệnh chưa thể lên gặp Ðại sứ quán Hàn Quốc để xem visa” và chỉ mở máy điện thoại cho xem hình ảnh visa của một số người, nhưng thực chất đó là những visa được làm giả để lấy lòng tin của những người có nhu cầu đi xuất khẩu lao động…
CQĐT xác định, Cty của Cao Thị Ngọc Ánh không có giấy phép về việc đưa người đi xuất khẩu lao động nhưng Ánh đã nhận hồ sơ của 26 người trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh, Nghệ An để lừa đảo chiếm đoạt hơn 1,1 tỷ đồng.
Trước đó, CA tỉnh Nghệ An đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam bốn bị can để điều tra về tội “tổ chức, môi giới cho người khác trốn đi nước ngoài”, gồm: Lê Duy Anh (trú tại xã Quang Tiến, huyện Sóc Sơn, TP Hà Nội), Trần Thị Thành (trú tại phường Hưng Phúc, TP Vinh), Hồ Thị Hằng (trú tại phường Trường Thi, TP Vinh) và Trần Thị Hà (trú thị xã Thái Hòa, tỉnh Nghệ An). Bốn bị can này bị cáo buộc liên quan đường dây lừa đảo hơn 400 người đi xuất khẩu lao động qua Australia.
Trong đó, bị can Lê Duy Anh là GĐ Trung tâm đào tạo tư vấn du học Chấn Hưng có trụ sở tại quận Thanh Xuân (TP Hà Nội) được xác định là người cầm đầu. Theo tài liệu điều tra, dù không được cấp giấy phép hoạt động dịch vụ đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài, nhưng từ tháng 9-2015 đến tháng 1-2019, Lê Duy Anh đã câu kết với các nghi phạm để tuyển người lao động đi làm việc tại Australia.
Theo CQĐT, do nhu cầu tìm kiếm việc làm của người dân, nhất là nhu cầu đi lao động tại nước ngoài với mong muốn có mức lương cao, cho nên nhiều đối tượng đã đưa ra những lời mời chào đầy hấp dẫn và ngon ngọt để lừa đảo chiếm đoạt tiền của người lao động. Trong khi đó, người lao động thiếu kiến thức, thiếu thông tin liên quan đến các quy định về xuất khẩu lao động, nhưng lại muốn đi nhanh với chi phí thấp cho nên đã tìm đến các đường dây đưa người đi lao động bất hợp pháp và tự biến mình trở thành nạn nhân của hành vi lừa đảo.
Vì nhiều lý do khác nhau, có một bộ phận không nhỏ người lao động đã không thông qua các Cty, DN chuyên về lĩnh vực đưa người đi xuất khẩu lao động đã được Bộ LĐ-TB&XH cấp giấy phép mà đi theo các con đường bất hợp pháp, vừa nhiều rủi ro lại không được bảo hộ khi làm việc ở xứ người. Hiện nay, rất nhiều Cty hoạt động trong lĩnh vực xuất khẩu lao động nhưng không phải tất cả các DN đều đủ điều kiện, được cấp phép, làm ăn uy tín.
Những trường hợp bị lừa chủ yếu là các Cty tạo nguồn, nghĩa là họ liên kết với các DN khác để tìm kiếm người có nhu cầu đi nước ngoài làm việc. Các DN này chỉ có chức năng tạo nguồn chứ không được trực tiếp đưa người lao động đi. Nhiều người không biết điều này cho nên đã đóng tiền cho các DN nhưng không đi được và rất khó đòi lại số tiền đã đóng.
Mặc dù, chế tài xử lý các đối tượng lừa đảo xuất khẩu lao động và đưa người đi lao động trái phép rất nghiêm khắc, nhưng vì lợi nhuận rất lớn cho nên nhiều đối tượng bất chấp.
Bộ LĐ-TB&XH khuyến cáo, người dân khi có nhu cầu đi lao động tại nước ngoài cần tìm hiểu cụ thể thông tin liên quan, nhất là tư cách pháp nhân của các đơn vị nhận hồ sơ. Hiện nay, trên trang thông tin của Cục Quản lý lao động ngoài nước, Bộ LĐ-TB&XH đăng tải đầy đủ tên của các đơn vị được cấp phép đưa người đi lao động tại nước ngoài cũng như các thông tin liên quan đến thủ tục cần thiết để đi lao động tại nước ngoài.
Bên cạnh đó, người lao động cần lưu ý, tất cả Cty xuất khẩu lao động đều phải có chương trình đào tạo, giáo dục định hướng cho người lao động. Khi đến văn phòng tư vấn xuất khẩu lao động nào đó mà thấy có “liên kết” với Cty khác, người lao động cần liên hệ ngay Cty đó để xem họ có liên kết thật không, hoặc yêu cầu họ cung cấp giấy phép hoạt động xuất khẩu lao động hoặc kiểm tra tên Cty đó có trong danh sách được cấp phép xuất khẩu lao động hay không trên trang thông tin điện tử của Cục Quản lý lao động ngoài nước, Bộ LĐ-TB&XH.
Khi ký hợp đồng lao động, người lao động cần yêu cầu Cty xuất khẩu lao động ký trực tiếp với mình. Hợp đồng cần ghi rõ nơi làm việc (Cty, nhà máy, công trường… ở các nước). Nếu không nêu được cụ thể hay né tránh ghi điều này trong hợp đồng thì nhiều khả năng Cty đó đang lừa đảo.
Theo Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, hoạt động dịch vụ đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài (hay còn gọi là xuất khẩu lao động) là ngành, nghề kinh doanh có điều kiện. Trong đó, DN hoạt động dịch vụ này phải có vốn pháp định là 5 tỷ đồng (theo Điều 3 Nghị định 126/2007/NĐ-CP) và được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp Giấy phép.
Quy định của pháp luật là vậy nhưng trên thực tế, hiếm có người lao động nào có thể nắm một cách chính xác, tường tận các thông tin về những DN này. Lợi dụng việc thiếu thông tin của người lao động, một số Cty xuất khẩu lao động đã đưa ra những lời mời chào hấp dẫn trong khi không hề có giấy phép, khiến nhiều người lao động rơi vào cảnh khó khăn.
Theo báo Pháp Luật và Xã Hội.
