Thời điểm hiện tại Nhật Bản được coi là thị trường có sức hút nhất đối với ngành xuất khẩu lao động (XKLĐ) Việt Nam với mức thu nhập cao, cá biệt có thể lên tới 50 triệu đồng / tháng và được coi là thị trường tương đối “văn minh” hoặc”đẳng cấp” đối với nhiều người lao động.
Nữ thực tập sinh kỹ năng nghề may tại Nhật bản
Thay vì chỉ tiếp nhận thực tập sinh Việt Nam thuộc các ngành cơ khí, điện tử, dệt may như trước đây, hiện Nhật Bản đã đặt hàng LĐ ở hầu hết các ngành nghề từ xây dựng, cơ khí, nông nghiệp, đến chế biến thực phẩm, điều dưỡng và cao cấp hơn là lao động kỹ năng cao có trình độ Đại học hoặc cao hơn làm việc trong các ngành Cơ khí, thiết kế, lập trình theo hệ kỹ thuật viên, với mức lương khủng có thể lên tới vài ngàn đô la Mỹ hàng tháng…
Năm 2014, có gần 20.000 người Việt Nam sang Nhật bản làm việc, với mức lương cơ bản trung bình từ 20 – 40 triệu đồng/tháng, chưa kể tăng ca, làm thêm giờ. Mặt khác, do đặc điểm dân số già hóa, Nhật Bản đang cần lượng lớn LĐ trong lĩnh vực dịch vụ gồm: Chăm sóc người già, LĐ phổ thông và LĐ nông nghiệp. Riêng LĐ trong lĩnh vực điều dưỡng và hộ lý thiếu khoảng 50.000 người.
Tại Đông Nam Á, Việt Nam cùng Indonesia và Philippines được Nhật Bản đào tạo và hướng nghiệp cho hộ lý và điều dưỡng viên để sang Nhật làm việc với thời hạn 2 – 4 năm. Ngoài ra, để chuẩn bị cho Thế vận hội Tokyo 2020, từ năm 2015, Nhật Bản dự kiến tiếp nhận số lượng lớn thực tập sinh nghề xây dựng và xem xét việc tiếp nhận lại những LĐ xây dựng đã hoàn thành hợp đồng và trở về nước, song song với việc cho phép gia hạn thêm 2 năm hợp đồng nữa cho các Thực tập sinh nghề xây dựng hoàn thành tốt 3 năm của hợp đồng đầu tiên. Ông Toshiyuki Iwasaki – Phó Chủ tịch Tập đoàn Nohara – cho biết, Nhật Bản đang cần khoảng 150.000 LĐ phục vụ việc xây dựng các công trình Olympic mùa hè 2020 và lực lượng LĐ lớn để phục vụ cho công cuộc tái thiết sau đó. Trong những năm sắp tới, Nhật Bản tập trung vào thị trường Việt Nam và một số nước Đông Nam Á nên người LĐ Việt Nam có nhiều cơ hội sang Nhật làm việc. Bởi thế, Nhật Bản không chỉ được coi là thị trường lý tưởng nhất đối với LĐ Việt Nam mà chắc chắn số LĐ Việt Nam đi làm việc tại đây sẽ tăng đáng kể.
Thị trường Nhật bản là khá ổn định từ nhiều năm nay và hiện đang trong thời kỳ manh nha bùng nổ khi các nhà máy tại Nhật chuyển khai thác nguồn lao động từ Trung quốc sang khai thác tại Việt nam, lý do là mức sống và thu nhập tại TQ đã tăng đáng kể trong thập kỷ qua và tiếp tục tăng cao, cùng với căng thẳng liên quan đến lịch sử và lãnh thổ.
Tận dụng được thời cơ này không đơn giản khi cách làm ăn của nhiều DN XKLĐ tại Việt nam vẫn còn chụp giật, manh mún thiếu định hướng chung, chí phí xuất cảnh – dịch vụ nhập nhằng khoogn ẽo ràng minh bạch và không có quy định cụ thể chi tiết và thực tế theo kịp xu thế này từ các cơ quan quản lý. Bản thân người lao động xuất thân từ nông thôn cũng mang nặng tâm lý nóng vội, hấp tấp nên không thể chuẩn bị đủ kỹ năng và ngoại ngữ cần thiết trước khi nhập cảnh vào Nhật bản, dẫn đến làm việc không hiệu quả tại Nhật, vi phạm pháp luật, phát sinh rắc rối, và nặng nhất là bỏ trốn. Cá biệt nhiều trường hợp lao động do cả tin, nôn nóng đã bị rơi vào các đường dây lừa đảo.
Theo các DN XKLĐ, tuy các đơn đặt hàng từ phía Nhật khá nhiều, nhưng đây là thị trường yêu cầu những tiêu chuẩn khắt khe. Do đó, LĐ Việt Nam khi tham gia chương trình thực tập sinh Nhật Bản ngoài điều kiện phải được phỏng vấn trúng tuyển không dễ dàng, phải trả qua thời gian đào tạo 4 – 5 tháng về tiếng Nhật trước và sau khóa học, còn phải được đào tạo về tập quán, văn hóa, kiến thức an toàn LĐ, kỹ năng làm việc tại Nhật Bản. Khi sang Nhật làm việc, họ phải không ngừng nâng cao kỹ năng, ý thức LĐ, tôn trọng kỷ luật, nội quy trong nhà máy, cũng như tuân thủ tuyệt đối pháp luật, phong tục tập quán Nhật bản.
Thị trường lao động Nhật bản tuy khá khó tuyển và đòi hỏi người lao động tham gia phải khá kiên trì, bù lại ngoài mức thu nhập khá so với các thị trường khác thì sau thời gian Thực tập sinh kỹ năng 3 năm, 5 năm về, cơ hội kiếm được việc làm thu nhập cao ngay tại VN ( Phiên dịch, quản lý trong nhà máy Nhật bản, trợ lý, hoặc thậm chí hùn vốn cùng chủ sử dụng Nhật bản mở công ty tại VN ) là thành quả xứng đáng cho các bạn trẻ Việt nam nhiều hoài bão.