Các bạn lao động khi có ý định đi xuất khẩu lao động tại Nhật Bản nói chung sẽ cần tìm hiểu thông tin trước khi bỏ một số tiền và thời gian ra để đi lao động. Việc nghiên cứu kỹ càng sẽ giúp các bạn và gia đình yên tâm hơn, tự tin hơn khi quyết định tham gia chương trình, cũng như tránh được các rủi ro có thể gặp trong khi đi xuất khẩu lao động. Với mục đích cung cấp thông tin một cách tổng thể và đầy đủ cho người lao động và gia đình, chúng tôi đưa ra bài viết dưới đây trong đó có đầy đủ các thông tin để các bạn tham khảo.
1. Thế nào là Xuất khẩu lao động Nhật Bản
Thực chất là chương trình đi lao động tại Nhật theo hình thức thực tập sinh kỹ năng ( trước đây là tu nghiệp sinh ), chương trình được ký kết giữa hai chính phủ Việt Nam & Nhật Bản với mục đích ban đầu là hỗ trợ của chính phủ Nhật Bản đào tạo tay nghề cho lao động Việt nam, đồng thời có thêm thu nhập cho các thực tập sinh kỹ năng/ lao động.
Người đi xuất khẩu lao động Nhật Bản hợp pháp phải thông qua một trong hai đơn vị quản lý là Bộ LĐTB&XH hoặc công ty phái cử ( công ty xuất khẩu lao động được Bộ cấp phép đưa người đi làm việc ở nước ngoài )
Sau khi thực tập tại Nhật trong thời gian 1-5 năm, TTS có thể tích lũy một số vốn nhất định khoảng vài trăm triệu đồng, có cơ hội làm việc trong các công ty, nhà máy của Nhật tại Việt Nam, tiếp tục phát triển những gì đã học được trong thời gian làm việc tại Nhật và xây dựng sự nghiệp bản thân.
2. Các chương trình xuất khẩu lao động Nhật Bản phổ biến hiện nay
Hiện nay, người có nhu cầu đi học tập và làm việc tại Nhật Bản có 2 chương trình chính để lựa chọn:
|
Chương trình Thực tập sinh kỹ năng |
Chương trình Kỹ sư / kỹ thuật viên |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3. Điều kiện để tham gia chương trình Thực tập sinh Nhật Bản
Nam, Nữ, tuổi từ 18-38
Tốt nghiệp Cấp 3 hoặc cấp 2
Nam cao từ 155 cm, nặng 50 kg trở lên
Nữ cao từ 145 cm, nặng 40 kg trở lên
Đủ sức khỏe, không mắc các bệnh mà chính phủ Nhật Bản không cho nhập cảnh như: Lao phổi, tiểu đường, viêm gan siêu vi B, HIV, mù màu và các bệnh truyền nhiễm khác,… (Để xác nhận đủ sức khỏe đi xuất khẩu lao động Nhật Bản, các bạn lao động cần đi khám tại các bệnh viện được chỉ định khám SK đi Nhật )
Có tay nghề hoặc đáp ứng các yêu cầu về kỹ năng công việc của nhà tuyển dụng.
Các bệnh không được mắc nếu muốn tham gia xuất khẩu lao động Nhật Bản?
Theo quy định hiện nay, có 13 loại bệnh mà nếu người lao động mắc phải sẽ không đủ điều kiện sức khỏe để tham gia chương trình xuất khẩu lao động Nhật Bản. Bao gồm:
– Сáс bệnh về mắt: quáng gà, thiên đầu thống, viêm thần kіnh thị giác, thоáі hóa võng mạс, đục nhân mắt, viêm màng bồ đào, các bệnh về mắt сấр tính cần рһảі điều trị, ѕụр mi từ độ III trở lên, mắt có thị lực có kính 8/10.
– Bệnh về cơ хương khớp: loãng xương nặng, cụt chi, thoái hóa cột sống giai đoạn 3, viêm xương, viêm cột sống dính khớp, viêm khớp dạng thấp.
– Bệnh về tim mạch: bệnh tim bẩm sinh, suy tim, suy mạch vành, nhồi máu cơ tim, người bị di chứng tai biến mạch máu não, loạn nhịp hoàn toàn, viêm cơ tim, người mang máy tạo nhịp tim, viêm tắc động mạch, viêm tắc tĩnh mạch.
– Bệnh về phổi: lao phổi, tràn dịch màng phổi, xơ phổi, hen phế quản, ung thư phổi, tâm phế mãn, viêm dày dính màng phổi, khí phế thũng, áp xe phổi, tắc nghẽn đường hô hấp mãn tính.
– Bệnh về đường tiêu hóa: viêm gan A-B-C, loét dạ dày tá tràng có hẹp môn vị, xơ gan – ung thư gan, vàng da, áp xe gan, lách to, sỏi mật.
– Bệnh về da lіễu: các loại хăm trổ trên ԁа, bệnh vảy nến, bệnh һệ thống tạo kео, bệnh phong trоng thời gian сòn điều trị & di chứng tàn tật độ 2, vảy rồng, nấm sâu hay nấm hệ thống, bệnh lậu cấp & mạn, viêm ԁа mu, viêm ԁа mủ hoại tử, HIV/AIDS, các bệnh lâу nhiễm qua đường tình dục như giang mai, bệnh lậu cấp, bệnh hạ cam mềm.
– Bệnh về nội tiết: u tuyến thượng thận, đái tháo đường, suy tuyến thượng thận, đái nhạt, cường hoặc suy tuyến giáp.
– Các bệnh về thận và tiết niệu: suy thận, sỏi đường tiết niệu, thận hư nhiễm, mỡ thận đa u thận, viêm thận bể thận cấp hoặc mãn tính, viêm cầu thận cấp và mãn tính.
– Bệnh về thần kinh: liệt một hoặc nhiều chi, rối loạn vận động, di chứng bại liệt, động kinh, u não, bệnh tổn thương thần kinh trung ương hoặc ngoại biên, thoát vị đĩa đệm cột sống, xơ cứng cột bên teo cơ, Parkinson, bệnh u tuyến ức.
– Bệnh về tâm thần: rối loạn cảm xúc, histeria, tâm thần phân liệt, nghiện ma túy và nghiện rượu.
– Bệnh liên quan đến sinh dục: u nang buồng trứng, ung thư vú, u sơ tuyến tiền liệt, ung thư dương vật & bàng quang, ung thư cổ tử cung, sa sinh dục.
– Bệnh về tai mũi họng: viêm xoang, viêm tai giữa chưa ổn định, u hoặc ung thư vòm họng, trĩ mũi.
– Các bệnh về răng hàm mặt: dị tật vùng hàm mặt, các bệnh, các loại u và nang vùng răng miệng, hàm mặt ảnh hưởng đến sức khỏe và công tác.
4. Hồ sơ cần chuẩn bị khi đi xuất khẩu lao động Nhật Bản
Bằng cấp theo yêu cầu của đơn hàng
Sơ yếu lý lịch, Sổ hộ khẩu, Giấy khai sinh, Chứng minh nhân dân, công chứng hoặc chứng thực sao y bản chính của cơ quan có thẩm quyền.
Hộ chiếu (passport) – có thể làm trước hoặc sau khi trúng tuyển
Đơn xác nhận tình trạng hôn nhân (đối với trường hợp chưa kết hôn)
Đơn xác nhận tiền án tiền sự
Bản cam kết của gia đình và thực tập sinh
Phiếu khám sức khỏe tại các bệnh viện khám đi XKLD Nhật Bản
4 ảnh 4×6 (chuẩn quốc tế: chụp nền trắng mặc sơ mi trắng (nam thắt caravat).
5. Chi phí khi tham gia chương trình Thực tập sinh Nhật Bản
Tổng chi phí đi XKLD Nhật Bản hết khoảng 60 triệu đồng ( nếu đi hợp đồng 1 năm ) tới 150 triệu đồng ( đi 3 năm ), bao gồm phí dịch vụ của công ty phái cử, tiền học phí đào tạo tiếng Nhật và giáo dục định hướng. Chi tiết các bạn có thể xem tại đây
6. Quy trình tham gia chương trình Thực tập sinh
Đăng ký tham gia / Khám sức khỏe
Kiểm tra thông tin cá nhân và phỏng vấn đầu vào
Đào tạo tiếng Nhật và giáo dục Định hướng trước phỏng vấn
Phỏng vấn với khách hàng Nhật Bản
Nộp đầy đủ Hồ sơ và thủ tục xin visa theo yêu cầu của công ty phái cử
Xuất cảnh đến Nhật Bản
Hỗ trợ 01/03/05 năm tại Nhật
Về nước thanh lý hợp đồng
7. Tốt nghiệp cấp 2 có được đi xuất khẩu lao động không?
Hiện nay rất nhiều đơn hàng tuyển lao động đi Nhật Bản lấy cả lao động chỉ tốt nghiệp PTCS ( cấp 2 ). Tuy nhiên, các đơn hàng này yêu cầu người lao động phải có kinh nghiệm trong lĩnh vực ứng tuyển.
8. Nhóm đơn hàng xuất khẩu lao động phổ biến hiện nay
Từ năm 2018 Nhật Bản chính thức nới rộng từ 66 lên 77 ngành nghề được phép tiếp nhận thực tập sinh nước ngoài.
Dành cho Nam : Cơ khí (Hàn, Tiện, Phay, Bào, Dập, Sơn, Đúc, Khuôn mẫu,…) Xây dựng (Lắp đặt cốt thép, Giàn giáo, cốp pha, Trang trí nội thất; Nông nghiệp; Điện tử; Kiểm tra sản phẩm (Sản phẩm cơ khí, Ép nhựa); Chế biến thực phẩm, chế biến thủy sản.
Dành cho Nữ: Lắp ráp điện tử; In ấn; Đóng gói công nghiệp; Đúc đồ nhựa; Làm thùng carton; Thực phẩm; Cơm hộp ;Nông nghiệp; Thủy sản; May mặc; dọn dẹp tòa nhà, hộ lý điều dưỡng viên.
9. Thu nhập khi đi XKLĐ Nhật Bản là bao nhiêu?
Mức lương cơ bản mà người lao động nhận được thường từ 25 – 35 triệu đồng/tháng, tùy theo lương cơ bản của các vùng tại Nhật Bản. Đây là mức lương cơ bản, chưa trừ ăn uống, chưa tính việc làm thêm (tăng ca). Sau khi trừ các khoản chi phí ăn, ở, sinh hoạt, bảo hiểm, số tiền tích lũy đạt từ 16 – 20 triệu đồng/tháng ( chưa tính tiền làm thêm )
10. Xăm hình đi làm việc tại Nhật Bản được không?
Nói chung các đơn hàng tuyển đi Nhật không lấy lao động có hình xăm bất kể lớn hay bé, ở chỗ nào trên người, trừ trường hợp đã xóa hình xăm. Tuy nhiên hiện nay do thiếu lao động nên riêng nhóm ngành nghề xây dựng lấy cả lao động có hình xăm, miễn là không lộ liễu và hình xăm kinh dị phản cảm.
11. Là người dân tộc thiểu số thì có đi Nhật làm việc được không?
Có quốc tịch Việt Nam thì bạn có thể tham gia chương trình Thực tập sinh kỹ năng tại Nhật Bản. Ngoài ra, nếu thuộc các đối tượng: thuộc diện hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ gia đình bị thu hồi đất, thân nhân của người có công với cách mạng, người dân tộc thiểu số sẽ được hưởng các chính sách ưu đãi, hỗ trợ của Nhà nước về tài chính, thủ tục, học bổng.
12. Chưa biết tiếng Nhật thì có tham gia chương trình Thực tập sinh được không?
Chương trình XKLD Thực tập sinh Nhật Bản nhận lao động dự tuyển không yêu cầu biết tiếng Nhật. Khi đăng ký tham gia, bạn sẽ được đào tạo tiếng Nhật cơ bản để dự tuyển và đào tạo nâng cao giao tiếp sau khi trúng tuyển.
13. Thời gian từ khi đăng ký đến khi đi Nhật
Tổng thời gian từ lúc các bạn lao động trúng tuyển và nhập học đến lúc xuất cảnh là 4-6 tháng. Thời gian học đào tạo nâng cao đã được báo trước ngay khi các bạn tham gia phỏng vấn. Nếu các bạn lao động đăgn ký và phỏng vấn tốt trúng tuyển ngay từ lần phỏng vấn đầu tiên thì thời gian đi sẽ rất nhanh, ngược lại nếu lựa chọn công việc, phỏng vấn không tốt, thể lực ngoại hình chưa phù hợp đơn hàng thì từ khi đắng ký đến khi xuất cảnh có thể lâu hơn.
14. Có giấy gọi nhập ngũ có được tham gia chương trình xuất khẩu lao động không?
Theo qui định, tất cả các nam công dân Việt Nam phải tham gia nghĩa vụ quân sự nếu có giấy gọi nhập ngũ. Tuy nhiên, tại một số địa phương hiện nay những người lao động đang tham gia chương trình đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng sẽ được “ưu tiên” hoãn nghĩa vụ quân sự.
15. Đã lập gia đình, có con có đi xuất khẩu lao động được không?
Việc lập gia đình hay có con không ảnh hưởng đến việc đăng ký xuất khẩu lao động tại Nhật Bản. Tuy nhiên, tùy vào đơn hàng mà người lao động có thể chọn lựa phù hợp với hoàn cảnh bản thân. Nhưng việc có gia đình hoặc đã có con sẽ có phần tác động vào kết quả đánh giá của nhà tuyển dụng Nhật Bản, quan trọng bạn phải có quyết tâm, thể hiện mong muốn được làm việc và đảm bảo quá trình làm việc tại Nhật diễn ra thuận lợi, cam kết về chất lượng làm việc 3 năm tại Nhật.
16. Vay vốn ngân hàng để đi xuất khẩu lao động
Người lao động chuẩn bị xuất khẩu lao động, gia đình gặp khó khăn có nhu cầu vay vốn, có thể liên hệ với Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Agribank, Ngân hàng Vietinbank, Ngân hàng chính sách tại địa phương. Để tiến hành vay vốn, điều kiện tiên quyết chính là bạn đã đậu phỏng vấn và có ký hợp đồng lao động, các hồ sơ giấy tờ cần thiết liên quan tới việc trúng tuyển đơn hàng, hợp đồng lao động và các giấy tờ pháp lý của công ty phái cử sẽ do công ty phái cử thực tập sinh nơi bạn phỏng vấn cấp cho bạn về địa phương vay vốn.
Hiện nay tại các tỉnh đều có chính sách hỗ trợ người lao động đi làm việc ở nước ngoài. Tùy mỗi địa phương mà số tiền các bạn được vay có thể là 50%, 70% hoặc 100%. Thông tin chi tiết người lao động có thể liên hệ Phòng Lao động Thương binh và Xã hội hoặc Trung tâm dịch vụ việc làm tại địa phương mình sinh sống để trao đổi chi tiết.
17. Đi Thực tập sinh kỹ năng Nhật được bảo lãnh người thân sang Nhật không? Không được các bạn nhé.
18. Khi nhập cảnh vào Nhật Bản nên mang theo những gì?
– Tiền đổi sang Yên Nhật, khoảng 1,2 man là đủ
– Hành lý
– Đồ dùng cá nhân
– Thức ăn ( Nói chung thừa cân thì mang đi một ít làm quà, còn không thì không nên vì sang Nhật phải làm quen với thực phẩm bên đó, mang theo một chút không có ý nghĩa gì )
– Sổ ghi chú
– Sách vở, dụng cụ học tập
– Ảnh thẻ
– Quà tặng nếu có cho xí nghiệp tiếp nhận bên Nhật
19. Những điều cần chú ý khi sống và làm việc tại Nhật
Luôn mang theo giấy tờ tùy thân quan trọng như: Thẻ cư trú; Bản sao hộ chiếu; Sổ ghi địa chỉ và điện thoại liên hệ cần thiết như: thông tin công ty tiếp nhận, thông tin công ty Việt Nam phái cử bạn đi làm việc,…
Làm đúng công việc theo thoả thuận trong hợp đồng ký với doanh nghiệp.
Tuân thủ các điều kiện và nội quy nơi làm việc.
Không tự ý và cũng không nghe theo lời dụ dỗ rời bỏ nơi làm việc theo hợp đồng lao động đã ký.
Từ chối làm những công việc ngoài giấy phép, ngoài hợp đồng. Vì khi cảnh sát phát hiện bạn làm việc ngoài phạm vi hợp đồng thì bạn sẽ bị phạt, bắt giữ và bị trục xuất về nước.
Khi có tranh chấp về quan hệ lao động với người sử dụng lao động hoặc bị xâm hại danh dự, nhân phẩm, thân thể phải thông báo ngay cho doanh nghiệp đưa đi và Cơ quan đại diện Việt Nam tại Nhật để được hỗ trợ kịp thời.
Tuân thủ pháp luật, tôn trọng phong tục, tập quán của Nhật Bản.
Về nước khi chấm dứt hợp đồng lao động theo đúng thời gian quy định của pháp luật Nhật Bản.
Giữ gìn đạo đức, danh dự của người lao động Việt Nam.
Không ngừng học hỏi để nâng cao trình độ nghề nghiệp, hiểu biết văn hóa của người dân bản địa.
Học hỏi và rèn luyện tiếng Nhật để giao tiếp với nguời sử dụng lao động và những người xung quanh.
Chú ý đến an toàn lao động, phòng tránh tai nạn lao động.
Hãy thận trọng khi ký, điểm chỉ vào những giấy tờ mà bạn không nắm được nội dung.
Giữ lại một số tiền cần thiết để tiêu dùng khi khẩn cấp.
Nếu gặp rủi ro, bạn cần tìm tới sự trợ giúp của: Đại diện doanh nghiệp đã ký hợp đồng với bạn; Đại diện cơ quan ngoại giao Việt Nam ở nước sở tại; Cơ quan phái cử bạn sang Nhật; người thân,… để được hỗ trợ kịp thời.
Xem chi tiết những điều cần chú ý và khó khăn có thể gặp phải khi sống & làm việc tại Nhật.
20. Muốn quay lại Nhật lần 2 sau khi về nước có được không?
Bắt đầu từ năm 2019, chính phủ Nhật đã thông qua diện visa Kỹ năng đặc định – Tokutei visa mới áp dụng cho thực tập sinh kỹ năng đã hoàn thành hợp đồng thực tập lần đầu, quay về nước, sẽ được nhận trờ lại Nhật làm việc. Người lao động có thể quay lại Nhật lần 2 nếu đạt 02 yêu cầu cơ bản gồm: Thi đậu kỳ thi tay nghề tại Nhật và Được công ty tiếp nhận tiếp tục tuyển dụng làm việc.
Ngoài ra còn một số điều kiện khác như: Thực hiện đúng hợp đồng, về nước đúng thời hạn, có chứng nhận của Jitco; Không vi phạm luật pháp Nhật Bản, không nợ tiền điện thoại, mua đồ trả góp,…; Chỉ được quay lại Nhật làm đúng công việc trong visa được cấp trước đó; Chỉ áp dụng đối với thực tập sinh đơn hàng 3 năm, đơn hàng 1 năm không được phép quay lại; Thời gian về Việt Nam không có tiền án tiền sự.
Ngoài ra, các bạn có nhu cầu trở lại Nhật còn có thể quay lại ở diện khác:
– Diện Kỹ sư / kỹ thuật viên Nhật Bản: Nếu Thực tập sinh trước khi đi Nhật đã có bằng Đại học hoặc cao đẳng chính quy (có khai bằng trong hồ sơ trình Cục XNC Nhật Bản) có thể tiếp tục tham gia chương trình ở dạng Kỹ sư. Tuy nhiên, thời hạn về nước phải từ 6 tháng – 1 năm và có trình độ tiếng Nhật N3 trở lên mới có thể đi Nhật lần 2.
– Diện du học sinh: Ở diện này, Thực tập sinh được phép quay lại Nhật sau khi trở về nước tối thiểu 12 tháng, có trình độ tiếng Nhật tương đương N3. Ở diện này, người tham gia chủ yếu là đi học và tự túc các chi phí.
21. Bị hủy tư cách Thực tập sinh trong trường hợp nào?
Việc bị hủy tư cách Thực tập sinh có thể phát sinh từ phía Thực tập sinh hoặc phía công ty tuyển dụng.
Đối với Thực tập sinh:
Mắc phải một số bệnh rơi vào nhóm 13 bệnh cấm xuất cảnh (xem ở trên) trong thời gian học và đợi xuất cảnh.
Học viên nữ mang thai trong quá trình đợi xuất cảnh.
Không có ý thức rèn luyện và học tập. Có những hành vi xấu như trộm cắp, sử dụng chất kích thích,…
Tự hủy đơn hàng do các yếu tố khác.
Đối với công ty tuyển dụng phía Nhật Bản:
Công ty bị Cục xuất nhập cảnh Nhật Bản xác nhận không đủ khả năng tiếp nhận Thực tập sinh.
22. Về nước trước hạn, phải làm gì?
Một vài trường hợp Thực tập sinh trong quá trình làm việc phải trở về nước sớm hơn dự kiến vì vi phạm hợp đồng lao động, vi phạm pháp luật tại Nhật Bản hoặc những lý do cá nhân và phát sinh khác,… thì tùy theo mức độ sẽ có phương án xử lý phù hợp. Tuy nhiên việc này có thể dẫn đến việc Thực tập sinh phải chịu trách nhiệm trả các chi phí đền bù hợp đồng và sẽ bị lưu tên vào danh sách hạn chế nhập cảnh của cục xuất nhập cảnh Nhật Bản, điều này sẽ rất khó cho bạn nếu muốn được quay lại Nhật vào những lần sau.
23. Gặp vấn đề khó khăn khi ở Nhật, nhận trợ giúp từ đâu?
Các bạn lao động / thực tập sinh kỹ năng có thể liên hệ trực tiếp công ty phái cử Việt Nam, liên hệ với nghiệp đoàn môi giới đơn hàng mà lao động trúng tuyển và xuất cảnh, hoặc liên hệ với cơ quan đặc trách vấn đề lao động nước ngoài tại Nhật – OTIT, hoặc Đại sứ quán VN tại Nhật
